Sempervivum en andere Crassulaceae in Turkije en Iran

[Kees Jan van Zwienen]

Toen ik ruim 20 jaar terug   met planten kweken begon, hadden vooral de Crassulaceae mijn interesse. Tegenwoordig kweek ik minder en reis ik meer. Crassulaceae blijven echter boeien. Zo heb ik afgelopen weekend eens uitgezocht welke soorten Sempervivum ik zoal in Turkije heb gezien. In deze thread zal ik het een en ander laten zien, deels op naam, maar deels ook niet. In de Rosularia's heb ik me bijvoorbeeld nog niet verdiept. Wellicht dat daar nog iemand mee kan helpen .

Mijn eerste Turkije reis was in mei 2007 naar het noordoosten, een prachtig gebied zoals een aantal van jullie bij de recente NRV lezing door Rinus Bode hebben kunen zien. Ik was destijds op pad met Sicco Hoekstra, Marijn van den Brink en Kristian Nyvoll van Tromso Botanic Gardens. We hebben in het noordoosten een aantal soorten Sempervivum en Rosularia gezien. De eerste twee foto's zijn Sempervivum davisii ssp. davisii, gefotografeerd tussen Erzurum en Kars in oost Turkije. Sempervivum davisii is een behaarde soort die in twee ondersoorten voorkomt. De ondersoort davisii groeit in het zuidelijk deel van het verspreidingsgebied van Sempervivum davisii. De derde foto is ten zuiden van Erzurum gemaakt op een pas in de Karagol Daglari, mogelijk op serpentijn gesteente. Dit lijkt een iets kleinere vorm te zijn, maar dat kan ook door de omstandigheden komen. De laatste foto heb ik gemaakt ten zuiden van Aradan, langs de weg naar Kars.

[Kees Jan van Zwienen]

De tweede ondersoort van Sempervivum davisii is Sempervivum davisii ssp. furseorum (1e foto, foto van Marijn van den Brink). Deze groeit ten noorden van Sempervivum davisii ssp. davisii. De foto is niet zo ver van Soganli Gecidi genomen. De naamgeving was te achterhalen na het lezen van de volgende revisie van het Sempervivum davisii complex: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1756-1051.2010.00974.x/full  

Een tweede belangrijke soort in het noordoosten van Turkije is Sempervivum armenum var. armenum. Ik voeg drie foto's bij van de Kostandagi Gecidi, ten zuiden van Trabzon, niet ver van de Zwarte Zee dus.

[Kees Jan van Zwienen]

Sempervivum brevipilum heb ik dit jaar voor het eerst gezien  . Locatie is Ziyaret Gecidi, een pas ten westen van Gurun (ten oosten van Kayseri, ten zuiden van Sivas, oost Turkijë). Doet ook wel wat denken aan S. davisii wat betreft de beharing. Beide S. davisii ondersoorten én deze S. brevipilum hebben overigens gele bloemen.

In Turkijë komen óók nogal wat soorten Rosularia voor. Wie kan mij vertellen welke Rosularia spec. soort op de volgende drie foto's staat? Het lijkt me allemaal dezelfde soort... Foto 2 is van een plaats ten noorden van Çat, in de Palandöken, oost Turkije. De laatste foto is direct ten zuiden van Erzurum in de Palandöken. Is dit Rosularia sempervivum??? Mocht iemand me overigens kunnen helpen aan artikelen over Rosularia in de natuur, dan hoor ik het graag...

Mogelijk Rosularia sempervivum ssp. persica die in de provincie Erzurum voor schijnt te komen: http://turkherb.ibu.edu.tr/index.php?sayfa=1&tax_id=3949

[Kees Jan van Zwienen]

Nog wat meer Rosularia...

De eerste is mogelijk ook Rosularia sempervivum, iets westelijke gefotografeerd, tussen Serinyol en Hassa, Hatay Provincie, Z Turkije... Van deze provincie worden overigens 5 Rosularia's genoemd:
Rosularia globulariifolia  
Rosularia sempervivum subsp. amanensis  
Rosularia sempervivum subsp. glaucophylla  
Rosularia sempervivum subsp. libanotica  
Rosularia sempervivum subsp. pestalozzae  


De tweede zou Rosularia sempervivum ssp. glaucophyllum/ glaucophylla moeten zijn (N of Kozan, near Gezbeli Geçidi, S Turkey)

En dan wellicht de meest interessante Rosularia die ik ooit in Turkije heb gezien, een soort met klierachtige beharing, geen idee welke   ! (Between Mersin and Findikpinari, Icel Provincie, Bolkar Dağları, S Turkey)
De Volgende soorten komen in de provincie Icel voor:
  Rosularia globulariifolia 
  Rosularia sempervivum subsp. sempervivum 
  Rosularia sempervivum subsp. persica 
  Rosularia sempervivum subsp. pestalozzae 

[Kees Jan van Zwienen]

Dan is er ook dit nog (foto 1), geen idee welke soort... Rosularia spec. (Net als de vorige tussen Mersin en Findikpinari, Bolkar Dağları, S Turkey)

De volgende drie foto's zijn allemaal van veel verder naar het westen. Mogelijk is dit Rosularia serpentinica (hoewel foto's op internet er niet op lijken), de planten zijn gefotografeerd op het Datca/ Marmaris Schiereiland, iets ten westen van het Datça kruispunt langs de weg naar Knidos, op kalksteen... Dit is de provincie Mugla, waarvan de volgende soorten bekend zijn:
  Rosularia globulariifolia  
  Rosularia serrata  
  Rosularia sempervivum subsp. glaucophylla  
  Rosularia sempervivum subsp. persica  
Rosularia serpentinica wordt niet genoemd, ik weet niet meer hoe we daar toen bij kwamen, zal wel op serpentijn gestaan hebben...

[Kees Jan van Zwienen]

Tot slot nog twee foto's uit de omgeving van Manavgat, ZW Turkije... Volgens mij betreft het duidelijk twee verschillende soorten, gezien de bladvorm en bladkleur. Het blad is niet getand.

Dit is provincie Antalya, en daar zouden de volgende soorten voor moeten komen:
Rosularia globulariifolia  
Rosularia sempervivum subsp. sempervivum  
Rosularia sempervivum subsp. glaucophylla  

[Kris De Raeymaeker]

Prachtige bijdrage alweer Kees Jan. Er zitten mooie kleinoden tussen , sommige lijken wel Echeveria's of Aeoniums !!!
Ik denk zeker ook zeer interessant voor de liefhebbers van sukkulenten. Het zijn plantjes die nog bijna nooit of toch zelden getoond werden in hun natuurlijke habitat. Ook niet in de gespecialiseerde tijdschriften van cactus en sukkulentenverenigingen. Er is vaak nog weinig geweten of verteld over deze soorten.Dit maakt het nog interessanter natuurlijk.
Ik hoop ook dat deze info goed wordt gelezen en verspreid in de sukkulentenkringen.
Ik volg in ieder geval met de nodige interesse...   

[Kees Jan van Zwienen]

Wie weet komt er nog eens een expert op het forum langs die eens haarfijn uit kan leggen wat wat is Kris. Dat valt bij het geslacht Rosularia nog niet mee ! Ik kan er ook weinig literatuur over vinden. Op de volgende pagina zie je wel dat er een monografie over te koop is: http://www.exoticplantbooks.com/detail/?product_id=17 . Is inmiddels al wel weer 23 jaar oud.

Wél over Turkse sempervivums. Naast de al genoemde publicatie over het S. davisii, complex, kan ik het volgende artikel aanbevelen: http://deposit.ddb.de/cgi-bin/dokserv?idn=981703186&dok_var=d1&dok_ext=pdf&filename=981703186.pdf

En óók over Sedum in Turkijë: http://www.bioone.org/doi/pdf/10.2985/1070-0048%282006%2912%5B41%3ASPDITI%5D2.0.CO%3B2

Wanneer je op IPNI (International Plant Names Index) naar Rosularia zoekt (http://www.ipni.org/ipni/advPlantNameSearch.do?find_infraspecies=&find_infragenus=&find_publicationTitle=&find_includePublicationAuthors=on&find_isIKRecord=on&find_species=&find_isGCIRecord=on&find_authorAbbrev=&find_includeBasionymAuthors=on&find_infrafamily=&find_genus=Rosularia&find_family=&find_isAPNIRecord=on), dan zie je wel een zéér indrukwekkend aantal soorten... Dat maakt het er overigens niet makkelijker op...

[Frankie Wulleman]

Magnifieke plaatjes, Kees. Inderdaad leuk om die eens op hun natuurlijke habitat te zien.

[Bert Stegeman]

Prachtige foto's Kees Jan
En het was zo te zien aan de foto's ook een prachtige reis.
En wij genieten ervan.
Nu had ik een vraag
Wij zijn afgelopen zomer naar Kreta geweest en kwamen deze plant tegen.
Volgens mij valt hij ook onder deze catogerie. ik weet alleen de naam niet.
Heeft u of iemand anders een idee.

[Kees Jan van Zwienen]

Dat moet Rosularia serrata zijn Bert. Die komt vrij veel voor op Kreta op kalk (volgens 'Flora of the Cretan Area'). Zelf kan ik me niet herinneren deze soort op Kreta te hebben gezien, dus moet ik toch nog eens terug! In ieder geval is het blad gezaagd/ getand, zoals dat volgens de soortaanduiding 'serrata' ook zou moeten zijn. Bladkleur klopt ook. Deze soort komt volgens 'Flowers of Crete' ook in ZW Turkije voor. Ik heb de soort ook daar niet gezien of in ieder geval niet gefotografeerd .

Ik vond nog een mooi artikel over Rosularia's: http://www.google.nl/imgres?q=rosularia+serpentinica&um=1&hl=nl&lr=&sa=N&biw=1600&bih=1091&tbm=isch&tbnid=3MHE8NSp3zYSrM:&imgrefurl=http://www.bioone.org/doi/pdf/10.2985/0007-9367(2006)78%255B231%253ARTUHS%255D2.0.CO%253B2&docid=AAFwuFp6fXVWtM&imgurl=http://www.bioone.org/na101/home/literatum/publisher/bioone/journals/content/casu/2006/00079367-78.5/0007-9367(2006)78%25255B231%25253Artuhs%25255D2.0.co%25253B2/production/images/small/i0007-9367-78-5-231-f1006.gif&w=120&h=108&ei=So_eTvqAK4uhOsHN2a0J&zoom=1&iact=hc&vpx=600&vpy=424&dur=1810&hovh=86&hovw=96&tx=97&ty=54&sig=101190499569648980531&page=1&tbnh=86&tbnw=96&start=0&ndsp=31&ved=1t:429,r:8,s:0

[Kris De Raeymaeker]

Magnifieke plaatjes, Kees. Inderdaad leuk om die eens op hun natuurlijke habitat te zien.

Dit is zeker ook voer voor Walter denk ik , zou het niet Frankie ?

[Frankie Wulleman]

Daar ben ik bijna zeker van, Kris, spijtig genoeg behoort hij niet meer tot de 'pc-generatie'. Bij gelegenheid moet ik dit hem toch eens laten zien.

[Bart Moerland]

Nu we het hier toch over hebben...misschien kan KeesJan hier zijn licht eens over laten schijnen

Hebben we dit voorjaar ontvangen met deze namen...erg mooi spul,maar weet er weinig van.(heb meer van dit spul en kan nog meer botanische semperdeflappums krijgen)

Bart

[Kees Jan van Zwienen]

Nettrutdag lijkt niet de bestaan, mogelijk verwijst dit naar Nemrut Dagi, maar daar heb je er twee van. Wellicht Sempervivum davisii ssp. davisii? Daar doet de tweede overigens ook wel aan denken. Sempervivum davisii ssp. davisii is voor zover ik weet niet van de twee Nemrut Dagi's bekend, en dat zijn toch druk bezochte bergen... De andere namen lijken me overigens niet Turks, wellicht Georgië/ Kaukasus? Als je in google zoekt op die plaatsen, al dan niet in combinatie met sempervivum, lijkt er niets zinvols uit te komen.

Zonder zekerheid over waar het verzameld is, wordt het moeilijk.