Voorjaar langs de oostkant van de alpen, de lager gelegen gebieden.

[Frankie Wulleman]

Na enkele uren rondstruinend door de crocusvelden komen we op een heuveltop waar het uitzicht fenomenaal is. Kan u het zich enigszins voorstellen? Massa's mooie crocussen, een bedwelmend parfum doorheen het hele weidegebied, het oorverdovend geluid van de stilte en een blik op de besneeuwde toppen waar de Kamnikalpen beginnen, vast stellend dat het crocusgebied nog vele kilometers ongedwongen verder gaat. Het is een van de mooiste natuurervaringen die ik heb mogen meemaken. Als er al een hemel bestaat, moet dit het wel zijn. Sorry, ik word wat lyrisch, maar telkens ik aan deze site terugdenk word ik overmand door een ontembaar gelukzalig gevoel.

Daar wordt een mens helemaal stil bij van bewondering! 

Dat kan je wel zeggen, Luc. Dat was eventjes genieten.

[Frankie Wulleman]

Een crocusliefhebber, een natuurliefhebber of gewoon een liefhebber van mooi dingen voelt zich hier in de zevende hemel. Het is bijna te mooi om waar te zijn. Zelden zoveel planten van dezelfde soort bij elkaar gezien.
Het is die dag een halfbewolkte, frissen en vrijwel windstille dag. De geur van de miljoenen crocussen hangt over de hele regio. Onbeschrijfelijk is dit.

De ideale omstandigheden Frankie ! Net een sprookje ......

Geen sprookje, Danny, maar realiteit! Maar het voelde wel als een sprookje!

[Frankie Wulleman]

Na enkele uren rondstruinend door de crocusvelden komen we op een heuveltop waar het uitzicht fenomenaal is. Kan u het zich enigszins voorstellen? Massa's mooie crocussen, een bedwelmend parfum doorheen het hele weidegebied, het oorverdovend geluid van de stilte en een blik op de besneeuwde toppen waar de Kamnikalpen beginnen, vast stellend dat het crocusgebied nog vele kilometers ongedwongen verder gaat. Het is een van de mooiste natuurervaringen die ik heb mogen meemaken. Als er al een hemel bestaat, moet dit het wel zijn. Sorry, ik word wat lyrisch, maar telkens ik aan deze site terugdenk word ik overmand door een ontembaar gelukzalig gevoel.

Een van de mooiste natuurfoto's die ik al gezien heb Frankie !     

Merci Danny, ongelooflijk toch het hoe mooi het ergens kan zijn he... . Ik kreeg er ook geen genoeg van! Echt wel een van de allermooiste omgevingen die ik heb gezien.

[Frankie Wulleman]

Dit gebied wordt in de zomer begraasd door koeien. Waar de meeste vlaaien van vorig jaar nog merkbaar zijn, staat Crocus heuffelianus het dikst en merken we tevens boldeling op en ontstaan er echte bosjes met gelijkaardig materiaal. Het viel me op dat het hele weidegebied sterk bemest is, wat waarschijnlijk de oorzaak is van deze immense populatie. Dit gebied wordt trouwens al eeuwen achtereen gebruikt als graasgebied voor vee. Deze crocuspopulatie heeft waarschijnlijk eenzelfde ouderdom.

Weeral interessante info Frankie ! De bemesting is toch van groot belang !

Ik denk het ook, Danny, het kan geen toeval zijn. In de omringende bossen waar geen vee komt, zag ik geen crocus die aan boldeling deed. De grootste bosjes stonden allemaal bovenaan in het sterk bemeste gebied. Ik zag letterlijk de crocussen doorheen de opgedroogde koeiemest van vorig jaar groeien.

[Frankie Wulleman]

Zoals ik al zei was het bijzonder moeilijk om de variatie binnen deze mega populatie te onderzoeken omdat er zoveel planten stonden. Je bent er werkelijk overdonderd door de grote massa.

Met dit viertal nemen we afscheid van deze uitzonderlijke plek. Een stukje Slovenië zoals ik het nog nooit heb gezien.

Heel knappe vormen , allemaal hebbedingetjes .......

Bij de laatste foto denk ik een beetje aan het karpaten wonder

Hij doet er een beetje aan denken maar het karpatenwonder is nog meer subtieler getekend.

[Hans Meulenbelt]

Een crocusliefhebber, een natuurliefhebber of gewoon een liefhebber van mooi dingen voelt zich hier in de zevende hemel. Het is bijna te mooi om waar te zijn. Zelden zoveel planten van dezelfde soort bij elkaar gezien.
Het is die dag een halfbewolkte, frissen en vrijwel windstille dag. De geur van de miljoenen crocussen hangt over de hele regio. Onbeschrijfelijk is dit.

De ideale omstandigheden Frankie ! Net een sprookje ......

Waanzinnig mooie foto's Frankie, moet wel een topdag voor je zijn geweest, ondanks de moeizame heenreis! En ideale omstandigheden om foto's te maken, wat wil een mens nog meer.

[Hans Meulenbelt]

Crocus heuffelianus en Crocus vernus in een gemengde populatie bij elkaar. Hoe mooi kan het zijn. Door het onmenselijke grote aantal planten was het moeilijk om planten apart te zoeken en te fotograferen. Ik heb eventjes gezocht naar hybrides, maar heb er geen gevonden. Mogelijks kunnen ze niet kruisen met elkaar.

Heel interessante Info Frankie , inderdaad geen hybrides !

Uit recent onderzoek is gebleken dat beide soorten wel hybridiseren (Raca, Irena et al 2023 Disentangling Crocus Series Verni and Its Polyploids Biology). Volgens de onderzoekers bestaan veel van de populaties die worden gezien als Crocus heuffelianus in werkelijkheid uit dergelijke hybriden, dat blijkt uit DNA-onderzoek. Ook deze populatie bestaat vermoed ik (op basis van de gegevens in het artikel) uit dergelijke hybriden.

Ik zal hier verder niet ingaan op de inhoud van het artikel, maar heb wel een drietal figuren met het onderschrift hieronder opgenomen in de bijlagen. Dat maakt het bestaan van deze populatie er natuurlijk niet minder indrukwekkend op. En de situatie is ook niet uniek in de plantenwereld. Ook Iris pumila is zo'n hybride, ontstaan uit Iris attica en Iris pseudopumila. En omdat het een hybride is met een verdubbeld chromosoom-aantal veel succesvoller als soort dan de beide ouders met een veel groter verspreidingsgebied.

[Frankie Wulleman]

Crocus heuffelianus en Crocus vernus in een gemengde populatie bij elkaar. Hoe mooi kan het zijn. Door het onmenselijke grote aantal planten was het moeilijk om planten apart te zoeken en te fotograferen. Ik heb eventjes gezocht naar hybrides, maar heb er geen gevonden. Mogelijks kunnen ze niet kruisen met elkaar.

Heel interessante Info Frankie , inderdaad geen hybrides !

Uit recent onderzoek is gebleken dat beide soorten wel hybridiseren (Raca, Irena et al 2023 Disentangling Crocus Series Verni and Its Polyploids Biology). Volgens de onderzoekers bestaan veel van de populaties die worden gezien als Crocus heuffelianus in werkelijkheid uit dergelijke hybriden, dat blijkt uit DNA-onderzoek. Ook deze populatie bestaat vermoed ik (op basis van de gegevens in het artikel) uit dergelijke hybriden.

Ik zal hier verder niet ingaan op de inhoud van het artikel, maar heb wel een drietal figuren met het onderschrift hieronder opgenomen in de bijlagen. Dat maakt het bestaan van deze populatie er natuurlijk niet minder indrukwekkend op. En de situatie is ook niet uniek in de plantenwereld. Ook Iris pumila is zo'n hybride, ontstaan uit Iris attica en Iris pseudopumila. En omdat het een hybride is met een verdubbeld chromosoom-aantal veel succesvoller als soort dan de beide ouders met een veel groter verspreidingsgebied.

Opmerkelijke beweringen, Hans. Zoals ik eerder al zei heb ik natuurlijk niet alle planten kunnen bekijken, maar van de planten die ik wel gezien heb, heb ik toch geen enkele plant kunnen ontdekken wat maar enigszins aan een hybride zou kunnen doen denken. Ik ben dus eerder nogal sceptisch wat betreft mogelijke hybridisatie tussen de twee.

Ook wat betreft Iris pumila. Iris pseudopumila komt voornamelijk uit het zuiden van Italië en delen van voormalig Joegoslavië. Iris attica komt uit Griekenland maar ook uit ... voormalig Joegoslavië. Dus het is best mogelijk dat beide soorten in elkaars verpsreidingsgebied leven en dat ze mogelijk gekruist zijn als dat mogelijk zou zijn. Maar Iris pumila heeft dan zo'n enorm verspreidingsgebied dat zelfs tot in de Kaukasus reikt. Zou deze 'hybride' dan zo succesvol geweest zijn dat ze zo'n groot gebied konden veroveren....?

Het is uiterst interessante materie. Ik heb ooit hybriden verkregen uit Iris lutescens en Iris suaveolens, wat volgens sommige kenners niet mogelijk zou zijn. Toch heb ik  dit in de eigen tuin kunnen vaststellen.

[Hans Meulenbelt]

Frankie,

dit onderzoek is een vervolg op een eerder onderzoek en ik ben ervan overtuigd dat de diverse onderzoekers die bij dit artikel betrokken waren deze materie nog verder aan het onderzoeken zijn. Maar de resultaten van dit onderzoek laten naar mijn mening overduidelijk zien dat Crocus vernus en Crocus heuffelianus wel met elkaar hybridiseren. In figuur 8 bijvoorbeeld laten de onderzoekers zien hoe de verschillende tetraploïde hybriden (aangeduid als Crocus heuffelianus cf) zijn ontstaan uit de diploïde ouders Crocus vernus en Crocus heuffelianus.

[Kris De Raeymaeker]

Frankie,
dit onderzoek is een vervolg op een eerder onderzoek en ik ben ervan overtuigd dat de diverse onderzoekers die bij dit artikel betrokken waren deze materie nog verder aan het onderzoeken zijn. Maar de resultaten van dit onderzoek laten naar mijn mening overduidelijk zien dat Crocus vernus en Crocus heuffelianus wel met elkaar hybridiseren. In figuur 8 bijvoorbeeld laten de onderzoekers zien hoe de verschillende tetraploïde hybriden (aangeduid als Crocus heuffelianus cf) zijn ontstaan uit de diploïde ouders Crocus vernus en Crocus heuffelianus.

Dank om dit alles te delen Hans ! Ook al beschikken we als liefhebber niet over de nodige onderzoeksmogelijkheden om dat alles vast te stellen ....Het is zuivere wetenschap maar het bied ons wel een goede achtergrond en de nodige inzichten . 

[Hans Meulenbelt]

Dit soort DNA-onderzoek was pakweg 30 jaar geleden nog helemaal niet mogelijk en heeft al tot heel wat nieuwe inzichten geleid, Kris, en die vinden veel liefhebbers maar moeilijk te verteren, Denk aan de nieuwe taxonomische inzichten over het Crocus biflorus complex en het Crocus chrysanthus complex. Maar het geldt zeker ook voor de soorten van de Verni groep.

De evolutie binnen het geslacht Crocus is nog volop bezig (geen kwestie van jaren natuurlijk, maar van vele eeuwen), maar de beschreven populaties zijn wel evolutionaire hotspots evenals bijvoorbeeld de planten in Gembos Yayla. Daar zijn de beide ouder-soorten nog samen met de hybride-zwerm aanwezig.

[Frankie Wulleman]

Frankie,

dit onderzoek is een vervolg op een eerder onderzoek en ik ben ervan overtuigd dat de diverse onderzoekers die bij dit artikel betrokken waren deze materie nog verder aan het onderzoeken zijn. Maar de resultaten van dit onderzoek laten naar mijn mening overduidelijk zien dat Crocus vernus en Crocus heuffelianus wel met elkaar hybridiseren. In figuur 8 bijvoorbeeld laten de onderzoekers zien hoe de verschillende tetraploïde hybriden (aangeduid als Crocus heuffelianus cf) zijn ontstaan uit de diploïde ouders Crocus vernus en Crocus heuffelianus.

Hans, ik heb het allemaal nog eens op een rijtje gezet en met iemand overlegd die er ook wel iets van af weet en het is wel degelijk mogelijk dat beide crocussen kunnen hybridiseren. Maar voor ons amateurs/liefhebbers is dat zo goed als onmogelijk om vast te stellen omdat je bijna enkel kan afgaan op het aantal chromosomen die een plant heeft.

Bijvoorbeeld: ik vond geheel witte crocussen  in een gemengde populatie. Maar welke soort is het dan juist? Zowel vernus als heuffelianus kunnen volledig wit zijn. Determinatie kan bijna enkel gebeuren op basis van het aantal chromosomen. Vernus heeft er 8, heuffelianus 10. Pas als we spreken van een tetraploïde kruising zullen er 18 chromosomen te tellen zijn. Zoiets kunnen wij bijna nooit weten. Maar wel belangrijk om te weten: een gewone diploïde kruising tussen vernus en heuffelianus is zo goed als onmogelijk. Als er dus kruisingen zijn, dan zijn het enkel tetraploïde kruisingen (met alle chromosomen van beide planten) . Of kruisingen tussen een tetraploïde plant en de gewone soort (vernus of heuffelianus), die zouden ook mogelijk zijn.

Maar ik zeg bijna. Toch zijn er ook visuele aanwijzingen of we met tetraploïde plant te maken hebben. Deze hebben in de regel grotere bloemen, groeien sneller en vormen snel grotere groepen waardoor de (zwakkere) ouderplanten langzaam aan verdrongen worden. Nog een belangrijk kenmerk bij een tetraploïde hybride is het grotere aantal bloemen dat er kan geproduceerd worden per bol.

Wat Iris pumila betreft heb je gelijk. Het blijkt dat Iris pumila wel degelijk een verdubbeld chromosomen aantal heeft wat wijst op een tetraploïde hybride, maar wel eentje die lang geleden ontstaan is. Daardoor kon de plant zo'n groot gebied inpalmen vanwege de sterke groeikracht. Maar toch vreemd dat deze groeikrachtige hybride het dan toch niet zo goed doet in onze tuinen.

In ieder geval, hartelijk dank Hans om dit ook eens in de schijnwerpers te plaatsen. Dat leidt tot geheel andere inzichten.

Het v-merk bij crocus duidt normaal op heuffelianus, maar het kan evengoed een hybride zijn. 

[Danny Bonnez]

Crocus heuffelianus en Crocus vernus in een gemengde populatie bij elkaar. Hoe mooi kan het zijn. Door het onmenselijke grote aantal planten was het moeilijk om planten apart te zoeken en te fotograferen. Ik heb eventjes gezocht naar hybrides, maar heb er geen gevonden. Mogelijks kunnen ze niet kruisen met elkaar.

Heel interessante Info Frankie , inderdaad geen hybrides !

Uit recent onderzoek is gebleken dat beide soorten wel hybridiseren (Raca, Irena et al 2023 Disentangling Crocus Series Verni and Its Polyploids Biology). Volgens de onderzoekers bestaan veel van de populaties die worden gezien als Crocus heuffelianus in werkelijkheid uit dergelijke hybriden, dat blijkt uit DNA-onderzoek. Ook deze populatie bestaat vermoed ik (op basis van de gegevens in het artikel) uit dergelijke hybriden.

Ik zal hier verder niet ingaan op de inhoud van het artikel, maar heb wel een drietal figuren met het onderschrift hieronder opgenomen in de bijlagen. Dat maakt het bestaan van deze populatie er natuurlijk niet minder indrukwekkend op. En de situatie is ook niet uniek in de plantenwereld. Ook Iris pumila is zo'n hybride, ontstaan uit Iris attica en Iris pseudopumila. En omdat het een hybride is met een verdubbeld chromosoom-aantal veel succesvoller als soort dan de beide ouders met een veel groter verspreidingsgebied.

Bedankt voor uw heel interessante bijdrage , Hans ! 

[Hans Meulenbelt]

Danny, ik kan je met alle plezier het complete artikel toezenden, maar ik heb je e-mail adres niet. Ik verzamel al geruime tijd dit soort wetenschappelijke artikelen, eerst over het geslacht Saxifraga en Cyclamen, nu vooral over de geslachten Iris en Crocus en artikelen die meer in het algemeen gaan over zaken als soortvorming bij planten en de rol van hybridisatie en polyploïdie bij die soortvorming.

[Hans Meulenbelt]

Hans, ik heb het allemaal nog eens op een rijtje gezet en met iemand overlegd die er ook wel iets van af weet en het is wel degelijk mogelijk dat beide crocussen kunnen hybridiseren. Maar voor ons amateurs/liefhebbers is dat zo goed als onmogelijk om vast te stellen omdat je bijna enkel kan afgaan op het aantal chromosomen die een plant heeft.

Bijvoorbeeld: ik vond geheel witte crocussen  in een gemengde populatie. Maar welke soort is het dan juist? Zowel vernus als heuffelianus kunnen volledig wit zijn. Determinatie kan bijna enkel gebeuren op basis van het aantal chromosomen. Vernus heeft er 8, heuffelianus 10. Pas als we spreken van een tetraploïde kruising zullen er 18 chromosomen te tellen zijn. Zoiets kunnen wij bijna nooit weten. Maar wel belangrijk om te weten: een gewone diploïde kruising tussen vernus en heuffelianus is zo goed als onmogelijk. Als er dus kruisingen zijn, dan zijn het enkel tetraploïde kruisingen (met alle chromosomen van beide planten) . Of kruisingen tussen een tetraploïde plant en de gewone soort (vernus of heuffelianus), die zouden ook mogelijk zijn.

Maar ik zeg bijna. Toch zijn er ook visuele aanwijzingen of we met tetraploïde plant te maken hebben. Deze hebben in de regel grotere bloemen, groeien sneller en vormen snel grotere groepen waardoor de (zwakkere) ouderplanten langzaam aan verdrongen worden. Nog een belangrijk kenmerk bij een tetraploïde hybride is het grotere aantal bloemen dat er kan geproduceerd worden per bol.

Wat Iris pumila betreft heb je gelijk. Het blijkt dat Iris pumila wel degelijk een verdubbeld chromosomen aantal heeft wat wijst op een tetraploïde hybride, maar wel eentje die lang geleden ontstaan is. Daardoor kon de plant zo'n groot gebied inpalmen vanwege de sterke groeikracht. Maar toch vreemd dat deze groeikrachtige hybride het dan toch niet zo goed doet in onze tuinen.

In ieder geval, hartelijk dank Hans om dit ook eens in de schijnwerpers te plaatsen. Dat leidt tot geheel andere inzichten.

Het v-merk bij crocus duidt normaal op heuffelianus, maar het kan evengoed een hybride zijn.

Ja, tetraploïde planten zijn vaak sterker en groter, hebben meestal ook grotere bloemen. Dat is ook de reden dat er in de Iris-kwekerij regelmatig kunstmatige tetraploïden zijn gemaakt met behulp van colchicine.

Dat maakt het inderdaad wel vreemd dat Iris pumila nu juist niet erg sterk is, terwijl de cultivars die ermee zijn gekweekt dat juist wel zijn. Misschien lukt het om via zaailingen vormen te selecteren die beter aangepast zijn aan ons klimaat. Die cultivars zijn natuurlijk ook geselecteerd uit grote aantallen zaailingen.